The Animals Around us | Online Test | Standard One | Environmental Studies

 

छत्रपती शिवाजी महाराज | शिवजयंती निमित्त संपूर्ण माहिती | १९ फेब्रुवारी

🚩छत्रपती शिवाजी महाराज 🚩

पूर्ण नाव : शिवाजी शहाजी भोसले.

जन्म : १९ फेब्रुवारी १६३०. 

शिवनेरी किल्ल्यात शिवाजी राजांचा जन्म झाला. त्यांच्या आईचे नाव जिजाबाई व वडिलांचे नाव शहाजीराजे असे होते.

बालपण : शिवरायांची पहिली सहा वर्षे फार धावपळीत गेली. त्यांची आई त्यांना राम, कृष्ण, भीम, अभिमन्यू या शूरवीरांच्या कथा सांगे: तर कधी ज्ञानोबा, नामदेव, एकनाथ यांचे अभंग म्हणून दाखवत असे. शिवराय मावळ्यांबरोबर लपंडाव, चेंडू, भोवरा हे खेळ खेळत. जिजाबाई व शिवराय यांना शहाजीराजांनी बंगळूरास नेले. तिथे शिवरायांच्या शिक्षणाची व्यवस्था केली. घोड्यावर बसणे, कुस्ती खेळणे, दांडपट्टा फिरवणे, तलवार चालवणे याचे शिक्षण घेऊन ते तरबेज झाले. पुण्याला आल्यानंतर दादाजींनी त्यांना घोडदौड. तिरंदाजी, कुस्ती खेळणे तसेच लोकांना आपलेसे करणे, न्याय देणे. या गोष्टीही शिकविल्या. वयांच्या चौदाव्या वर्षी फलटणच्या नाईक-निंबाळकरांची कन्या सईबाई हिच्याशी त्यांचा विवाह लाल महालात संपन्न झाला.

 कार्य : १६४५ मध्ये त्यांनी आपल्या सर्वगड्यांसह रायरेश्वराच्या मंदिरात स्वराज्यस्थापनेची शपथ वाहिली. शिवरायांनी स्वतंत्र संस्कृत भाषेत करून घेतली. ती राजमुद्रा अशी होती. 

राजमुद्रा

प्रतिपच्चंद्रलेखेव वर्धिष्णुर्विश्ववंदिता । शाहसुनोः शिवस्यैषा मुद्रा भद्राय राजते ।।

किल्ल्यांशिवाय कसले आहे स्वराज्य । ज्यांचे किल्ले त्यांचे राज्य । या विचारांनी त्यांनी तोरणा जिंकून स्वराज्याचे तोरण बांधावयाचे, असे ठरविले. नंतर त्यांनी तोरणा किल्ल्यास प्रचंडगड असे नाव दिले. शिवरायांचा बंदोबस्तासाठी आदिलशहाने अफजलखानाला

पाठविले. अफझलखान कपटी आहे हे शिवराय जाणून होते. त्यासाठी लढाई न करता प्रत्यक्ष भेट करण्याचे ठरविले व त्या भेटीत त्यांनी अफजलखानाचा वध केला. या वधामुळे चिडून आदिलशहाने सिदी जौहरला शिवरायांशी लढण्यास पाठविले. त्याने राजांना पन्हाळगडात कोंडले; परंतु छत्रपती शिवराय तेथूनही निसटले. या कामी त्यांना बाजीप्रभू देशपांडे यांनी मदत केली. त्यानंतर लाल महालात कपटाने आलेल्या शायिस्तेखानाची बोटे कापून त्याची फजिती केली; तो दिवस होता, ५ एप्रिल १६६३. पुरंदरच्या तहानंतर ते औरंगजेबास भेटण्या- साठी आगऱ्याला गेले परंतु बादशहाने त्यांना नजरकैद केले. तेव्हा राजे युक्तीने पेटान्यातून १६६६ मध्ये पसार झाले.

मुघलांच्या ताब्यातील कोंढाणा हा मजबूत किल्ला स्वराज्यात असावा, असे जिजाबाईसह शिवरायांना वाटत असे. त्यासाठी त्यांनी तानाजी मालुसरेना पाठविले; परंतु लढता लढता तानाजी मरण पावले. तेव्हा शिवराय म्हणाले, 'गड आला, पण सिंह गेला म्हणून त्या किल्ल्याला सिंहगड हे नाव दिले व नंतर तानाजीच्या गावी जाऊन रायबाचे लग्न केले.

स्वराज्य निर्माण झाले हे जगाला कळावे म्हणून त्यांनी स्वत:ला राज्याभिषेक करून घेण्याचे ठरविले. काशीपंडित गागाभट्ट यांनी पौरोहित्य केले. शिवरायांचा राज्याभिषेक १६७४ मध्ये झाला. त्यांनी आपल्या प्रजेवर मातेसारखी माया केली. साधुसंत, मातापिता या सर्वांचा आदर कैला, फितुरांना कडक शासन केले. 'सजन्नांना राखावे. दुर्जनांना ठेचावे हा शिवरायांचा बाणा होता. ते सर्व धर्मांचा आदर करत.

शिवरायांचे रूप : आदर्श पुत्र, सावध नेता, हिकमती लढवय्या. दुर्जनांचा कर्दनकाळ आणि सज्जनांचा कैवारी असे त्यांच्या गुणांचे पैलू आहेत. अशा या महान राजाला शतशः प्रणाम !

मृत्यू : अशा या थोर राजाचा मृत्यू १६८० मध्ये झाला.

Animals Around us | All Questions and Answers | Environmental studies | Standard One

 

Animals Around us 

 All Questions and Answers 
Environmental studies 
Standard One

--------------------------------------------------------------------------------------

Q.1) Draw a line Across the wrong word :

1) Animals have two / four legs.

Ans:- four

2) Birds have six / two legs.

Ans:- two

3) Insects have four / six legs.

Ans:- six

4) Snakes crawls / walks on the ground.

Ans:- crawls

5) The fish has fins / wings.

Ans:- fins

------------------------------------------------

Q.2) Fill in the blanks with suitable words from the brackets :

( grass, insects, long, horns, wild )

1) ________animals live in the forests.

Answer:- Wild

2) Elephants and deer are _________eating animals.               

Answer:- Grass

3) The giraffe has a ________neck.                                             

Answer:- Long

4) The buffalo has two _________.                                                

Answer:- Horns

5) The butterfly is an __________.                                                   

Answer:- Insects

-----------------------------------------------

Q.3) Underline the wrong word in the sentence and write the correct word :

1) The Lizard has a long tail.

Ans:- short

2) The frog has a beak.

Ans:- bird

3) The giraffe is a domestic animal.

Ans:- wild

4) The cat is an insect.

Ans:- animal

5) The reptiles walk on the ground.

Ans:- crawls

-------------------------------------------

Q.4) Answer in single sentence:

1) What does the camel have on its back?

Ans:- Camel have 'Hump' on its back.

2) Which creatures has scales ?

Ans:- fish has scales on its body.

3) Which creature has no legs?

Ans:- snake has no legs .

4) Which animal has a trunk ?

Ans:- The Elephant has a trunk.

----------------------------------------------

Q.5) Who am I ? 

1) I give eggs.

Ans:- Hen

2) I am a faithful animal.

Ans:- Dog

3) I pull carriages.

Ans:- Ox

4) I give wool.

Ans:- Sheep

5) I give milk.

Ans:- Cow, Buffalo

----------------------------------------------

Q.6) Write 'Yes' or 'No' for each sentence :

1) Domestic Animals live in the forest.

Ans:- No

2) The ant is bigger than tortoise.

Ans:- No

3) We must give domestic animals food and water on time.

Ans:- Yes

4) The cuckoo is a singing bird.

Ans:- Yes

5) The horse has two horns.

Ans:- No

6) We must keep homes of domestic animals clean.

Ans:- Yes

7) Domestic animals are kept as pets .

Ans:- Yes

8) Hen flies very high in the air .

Ans:- No

----------------------------------------------

Q.7) Write what are they :

1) cockroach, housefly, bee.

Ans:- Insects

2) snake, chameloan, lizard, earthworm.

Ans:- Reptiles

3) peacock, parrot, duck, hen.

Ans:- Birds

4) elephant, tiger, lion, giraffe.

Ans:- Wild animals

5) cow, goat, cat, bull.

Ans:- Domestic Animals

----------------------------------------------

Q.8) Match the following and write the answers from group 'B' :

Sr.No	Group ‘A’	Answers	Group ‘B’
1	Reptile	----------------------	a) peacock
2	Water creature	-----------------------	b) deer
3	Water and land creature	-----------------------	c) lizard
4	Bird	-----------------------	d) tortoise
5	Animal	-----------------------	e) fish

Ans:- 1-lizard, 2-fish, 3-tortoise, 4-peacock, 5-deer.

-----------------------------------------------

Q.9) Circle only the domestic animals from the list given below :

Lion	Cow	Frog	Tiger	Goat
Buffalo	Giraffe	Cockroach	Hen	Snake
Zebra	Sheep	Monkey	Elephant	Horse

-----------------------------------------------

Q.10) Look at picture of domestic animals and write their names below :

1) -----------------------

2)------------------------

3)------------------------------------

4)-----------------------

5)------------------------------------

6) ----------------------------------

शब्दसिद्धी ( शब्द तयार करणे ) | मराठी व्याकरण | उपसर्ग | प्रत्यय

 शब्दसिद्धी ( शब्द तयार करणे )

मराठी व्याकरण 

----------------------------------------------------------------------------------------------------

          शब्दाच्या आधी किंवा नंतर किंवा मध्ये एखादे 
अक्षर किंवा शब्द जोडल्यामुळे वेगवेगळे नवीन 
शब्द तयार होतात , त्याला शब्दसिद्धी 
( सिद्ध होणे म्हणजे तयार होणे ) म्हणतात.

नवीन शब्द तयार झाल्यामुळे शब्दसंपत्ती वाढते.

💢खालील शब्द कसे तयार झाले आहेत ते पहा:

१) बे + चव       =       बेचव

२) बे + दम       =      बेदम

३) बे + इमान   =      बेइमान

१) 'चव' या शब्दाआधी 'बे' हे अक्षर जोडल्यामुळे 

'बेचव' हा नवीन शब्द तयार झाला.

२) 'दम' या शब्दाआधी 'बे' हे अक्षर जोडल्यामुळे 

'बेदम' हा नवीन शब्द तयार झाला.

३) 'इमान' या शब्दाआधी 'बे' हे अक्षर जोडल्यामुळे 

'इमान' हा नवीन शब्द तयार झाला.

👉 मूळ शब्दाआधी जे अक्षर किंवा शब्द जोडला जातो , 

त्याला 'उपसर्ग' म्हणतात. म्हणून 'बे' हा उपसर्ग आहे.

------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------

💢खालील शब्द कसे तयार झाले आहेत ते पहा: 

१) चव + दार             =       चवदार

२) दम + दार            =       दमदार

१) इमान + दार        =       इमानदार

१) 'चव' या शब्दानंतर 'दार' हा शब्द जोडल्यामुळे, 

'चवदार' हा नवीन शब्द तयार झाला.

२) 'दम' या शब्दानंतर 'दार' हा शब्द जोडल्यामुळे, 

'दमदार' हा नवीन शब्द तयार झाला.

२) 'इमान' या शब्दानंतर 'दार' हा शब्द जोडल्यामुळे, 

'इमानदार' हा नवीन शब्द तयार झाला.

👉 मूळ शब्दानंतर जे अक्षर किंवा शब्द जोडला जातो,

त्याला 'प्रत्यय' म्हणतात ; म्हणून 'दार' हा प्रत्यय आहे .

---------------------------------------------------------------

👉 अशा प्रकारे शब्दाच्या आधी किंवा नंतर किंवा मध्ये एखादे अक्षर किंवा शब्द जोडल्यामुळे वेगवेगळे नवीन शब्द तयार होतात, त्याला शब्दसिद्धी ( सिद्ध होणे म्हणजे तयार होणे ) म्हणतात.

असे वेगवेगळे नवीन शब्द तयार झाल्यामुळे भाषेतील शब्दसंपत्ती वाढते. 

---------------------------------------------------------------

💥स्वाध्याय💥

∎ १) जसे - 'चूक' या शब्दाच्या आधी 'अ' हे अक्षर जोडल्यामुळे , 'अचूक' शब्द तयार झाला आहे. 

       [ अ+ चूक = अचूक ]

       तसे-

१) अ+ पूर्ण       =-------------

२) अ+ योग्य    =-------------

३) अ+ पुरा       =-------------

४) अ+ मोल     =-------------

५) अ+ सत्य     =-------------

∎ २) जसे - पास - नापास,

        तसे-

१) खूश             =-------------

२) पीक            =-------------

३) पसंत           =-------------

४) लायक         =-------------

५) इलाज          =-------------

∎ ३) जसे - पीक - सुपीक,

        तसे-

१) मन               =-------------

२) वर्ण               =-------------

३) यश               =-------------

४) दिन              =-------------

५) वास              =-------------

∎ ४) जसे - सोय - गैरसोय,

        तसे-

१) वर्तन               =-------------

२) शिस्त             =-------------

३) समज             =-------------

४) प्रकार             =-------------

५) मार्ग               =-------------

∎ ५) जसे - चित्र - विचित्र,

        तसे-

१) ज्ञान               =-------------

२) मुक्त               =-------------

३) श्वास             =-------------

४) मान              =-------------

५) भाग              =-------------

∎ ६) जसे - घरातली - घरातील,

        तसे-

१) टोपलीतली     =-------------

२) गावातली        =-------------

३) मनातली        =-------------

४) पाण्यातली     =-------------

५) पोटातली        =-------------

शब्द | मराठी व्याकरण

  !!शब्द !!

--------------------------------------------------------------------

      

    योग्य क्रमाने अक्षरे जुळवून अर्थपूर्ण शब्द तयार होतो.

👉खालील अक्षरसमूह नीट वाचा व समजून घ्या :

     १) ई + मा = ईमा ➝ या शब्दाला काहीच अर्थ नाही.
     २) बा +आ = बाआ ➝ या शब्दाला काहीच अर्थ नाही .
     ३) व +ळा +का  = वळाका ➝ या शब्दाला काहीच अर्थ नाही .
     ४) गा +ल+मु = गालमु ➝ या शब्दाला काहीच अर्थ नाही .
     ५) इ +म+स = इमस ➝ या शब्दाला काहीच अर्थ नाही .

👉आता खालील शब्द नीट वाचा व समजून घ्या:

      १) मा + ई = माई ➝ हा अर्थपूर्ण शब्द आहे.
     २) आ +बा = आबा ➝ हा अर्थपूर्ण शब्द आहे.
     ३) का +व +ळा  = कावळा ➝ हा अर्थपूर्ण शब्द आहे.
     ४) मु+ल+गा = मुलगा ➝ हा अर्थपूर्ण शब्द आहे.
     ५) इ +स+म = इसम ➝ हा अर्थपूर्ण शब्द आहे.

अशा प्रकारे योग्य क्रमाने येणाऱ्या अक्षरांनी अर्थपूर्ण शब्द तयार होतो; म्हणून 'माई, आबा, कावळा, मुलगा, इसम ' हे अर्थपूर्ण शब्द आहेत.

----------------------------------------------------------------

💥दोन अक्षरी अर्थपूर्ण शब्द💥

घर     ढग       सन      मन     बस        वर         पळ      

धर     उठ       चल      गळ    सण      भर        नळ

💥तीन अक्षरी अर्थपूर्ण शब्द💥

अजय     गवत       मदत      मनन     नमन

शरद       वरण       गरम       बदक     कमळ

Our Duty towards the family ( Online Test ) Environmental Studies | Standard one

 Our Duty towards the family

Online Test

Environmental Studies | Standard one

Trees Around us ( Online test ) | Standard One | Environmental Studies

 Trees Around us ( Online test )  

Standard One | Environmental Studies